ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ [forbidden planet] ( 1956 )


Σκηνοθεσία : fred mc leod wilcox.
Παραγωγή : nicholas nayfack από την mgm.
Σενάριο : cyril hume από ιστορία των irving block, allen adler.
Μουσική (Ηλεκτρονική) : louis & bebe baron.
Παίζουν : walter pidgeon (dr. edward morbius), anne francis (altaira morbius), leslie nielsen (commander john j. adams), richard anderson (chief engineer quinn).
Από τις καλύτερες ταινίες του είδους της. Είναι σίγουρα η πρώτη ταινία (κι ίσως η μόνη) που πέρασε πετυχημένα τον ρομαντισμό, το πνεύμα και την μόδα της λαϊκής Επιστημονικής Φαντασίας των pulps περιοδικών της στο cinema.
Επάνω στο σενάριο των irving block & allen adler, "fatal planet", γράφτηκε μια ιστορία που είχε επίδραση απ'το έργο "Τρικυμία" του shakespeare. Αυτό δεν θα αποτελούσε εγγύηση για επιτυχία και το φιλμ θα τελείωνε σαν μια απ' τις τόσες, σύγχρονές του, "Β"-movies, αν δεν έδειχνε ενδιαφέρον ο παραγωγός n. nayfack, που δούλευε για την mgm.
Αυτός επέβαλε την καλύτερη καλλιτεχνική διεύθυνση της mgm που έδωσε την εμπειρία της στα ειδικά effects, που είναι τόσο απαραίτητα σε τέτοιου είδους ταινία. Για τον σκηνοθέτη δεν μπόρεσε να ζητήσει κάτι καλύτερο, γιατί ο louis b. mayer (απ΄τους ιδιοκτήτες της mgm) επέβαλε τον ανιψιό του, fred mcleod wilcox, ο οποίος το μόνο που είχε κάνει ήταν λίγες … lassie, από το '43 έως το '48.
Ξεκίνησε έτσι μια σχετικά ακριβή παραγωγή, (1.900.000$) παρακινδυνευμένη, γιατί την εποχή εκείνη, ποιότητα και Επιστ. Φαντασία φαίνονταν αμοιβαία ασύμβατες, στην γνώμη του κοινού! Η δραματική βαρύτητα της υπόθεσης επικεντρώνεται στον dr. morbius (walter pidgeon) και στην κόρη του altaira (anne francis), που ζούν ( τελευταίοι μιάς αποικίας ) στον άγονο πλανήτη altair iv.
Το καταδρομικό c-57d της ...Ομοσπονδίας Ηνωμένων Πλανητών (θυμάστε λίγο το παλιό star trek;) με τον commander adams (leslie nielsen) φθάνει για να ερευνήσει, παρά τις επικλήσεις του dr. morbius που προειδοποιεί ότι υπάρχει θανάσιμος κίνδυνος. Τί είναι υπεύθυνο για ανεξήγητους, βίαιους, θανάτους του πληρώματος;
Μέσα στα έγκατα της ταινίας βρίσκεται ένα αίνιγμα, οι krell. Αυτό παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό σε δραματική ισοδυναμία με τον Απαγορευμένο Πλανήτη! Αν η περιγραφή του morbius "μια δυνατή και ευγενική φυλή", είναι σωστή, τότε τί συνέβη στον πολιτισμό τους;
Παρ' όλα τα θαυμαστά επιτεύγματα της τεχνολογίας τους μια "γκρινιάρα" αμφιβολία φωλιάζει στο μυαλό των θεατών.
Με την βοήθεια των "μάγων" των ειδικών effects της mgm ο θαυμαστός κόσμος των krell ξεδιπλώνεται μπροστά μας σχεδόν απεριόριστος. Το team αυτό σε συνεργασία με την καλλιτεχνική διεύθυνση παρουσίασε στοιχεία πρωτοποριακά για το cinema, όπως το διαστημόπλοιο c-57d με μορφή ιπτάμενου δίσκου.
Εκείνο όμως που είναι χαρακτηριστική φιγούρα-σύμβολο της ταινίας είναι ο robby, το ρομπότ. Σχεδιάστηκε απ' τον robert kinoshita (art director της mgm) κι ο βετεράνος (western-actor) frankie darrow του έδωσε ζωή, ενώ ο marvin miller του δάνεισε την φωνή του. Ο robby έπαιξε ακόμα μια φορά στο cinema, το 1957, στο " invisible boy". Το design του, ατόφιο ή επίδρασή του φάνηκε σε πολλές σειρές στην tv όπως "the thin man", "lost in space", "the twilight zone", "the addams family", "the love boat", "colombo", "mork and mindy", "clueless" κ.ά.
Πρέπει να σημειώσω ότι μέσα στην ομάδα των matte artists είναι και το όνομα του νεαρώτατου, τότε, matthew yuricich που μετά δούλεψε στο "logan's run", στο "Στενές επαφές 3ου τύπου" (σχεδίασε τον διαστημικό ...πολυέλαιο, mother-ship των εξωγήινων) και στο "blade runner".
Για τις ανάγκες της ταινίας σχεδιάστηκαν ρούχα που προσπάθησαν να φέρουν μια πνοή του μέλλοντος. Οι στολές του πληρώματος χρησιμοποιήθηκαν και σε άλλες παραγωγές της mgm, όπως στο "queen of outer space" κλπ. ή στην tv.
Τα κουστούμια της πρωταγωνίστριας τα σχεδίασε η helen rose. Εδώ πραγματικά γράφτηκε ιστορία. Παρουσιάζεται η μίνι φούστα 10 χρόνια πριν η mary quad φέρει την επανάσταση στον χώρο της γυναικείας μόδας.
Η μουσική επένδυση του φιλμ είναι ηλεκτρονική μουσική. Πειραματική ιδέα τότε που δεν βρήκε εφαρμογή στο μέλλον. Πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε για music score και εναρμόνισε τις εικόνες του φιλμ με την έννοια του μέλλοντος που περνάει στον θεατή. Οι θιασώτες της Επιστημονικής Φαντασίας θα αναγνωρίσουν πολλά συστατικά της : διαστημόπλοιο σε στυλ ιπταμένου δίσκου, ένστολοι άνδρες κάποιας Ομοσπονδίας εξερευνούν τον Γαλαξία (μπαμπάς του star trek;), στοιχεία ενός χαμένου μεγάλου πολιτισμού, αλαζονικό ρομπότ με ψυχρή νοημοσύνη που κάνει σχόλια σαν χορός σε αρχαία τραγωδία, κ.α.
Σήμερα το “forbidden planet” θεωρείται κλασσικό για όλα τα παραπάνω που είπαμε. Συνεχίζει να είναι διασκεδαστικό, δεν έχασε πολύ την λάμψη του κι η επίδρασή του φαίνεται σε αντίστοιχες ταινίες. Απέδειξε ότι η Επιστημονική Φαντασία πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψη στο cinema. Ήταν το πρώτο σκαλοπάτι για το “2001-a space odyssey” και το “star wars”.
hints : Θα αναγνωρίσετε στο πρόσωπο του commander adams τον leslie nielsen που έγινε γνωστός, αρκετά μεγάλος, στην παρωδία “naked gun” (1988, «Τρελλές σφαίρες») και στο “mr. magoo” (1997).
h anne francis (altaira) είναι γνωστή στο Ελληνικό κοινό απ’ την τηλεοπτική σειρά του 1965 “honey west” όπου έπαιζε μια γυναίκα ιδιωτική ντετέκτιβ.
o richard anderson (chief engineer quinn) είναι ο προϊστάμενος της Τζέιμυ στην τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας ’70 “bionic woman” (1976).
Για την Αθηναϊκή Λέσχη Επιστημονικής Φαντασίας
Γιώργος Κατσαβός
11–12–2001.