(Το κείμενο αυτό είναι μέρος της εργασίας Ε.Φ. και Πραγματικότητα.
Είναι το μέρος που επιλέχτηκε να παρουσιαστεί για χάρη της συντομίας της εκδήλωσης.
Δεν συμπεριλαμβάνονται οι εικόνες των διαφανειών που εμφανίστηκαν,
ούτε τα αποσπάσματα των ταινιών που την προβολή τους επιμελήθηκε ο Γιώργος Κατσαβός.)

Διαφάνεια 1: Επιστημονική Φαντασία και Πραγματικότητα

Κάθε φορά που οι δημοσιογράφοι θέλουν να παρουσιάσουν ένα καταπληκτικό νέο επίτευγμα της επιστήμης, γράφουν ότι αυτό ‘βρίσκεται στην περιοχή της ΕΦ’, ή ότι ‘έχει ξεπεράσει τα όρια της ΕΦ’. Υπονοούν, με αυτές τις εκφράσεις, ότι η ΕΦ είναι η λογοτεχνία που έχει προαναγγείλει όλες σχεδόν τις εξελίξεις στους διάφορους επιστημονικούς τομείς.

Από την άλλη πλευρά όλοι εμείς γνωρίζουμε, ότι είναι απίστευτα δύσκολο να δοθεί ένας ορισμός που να περιγράφει ικανοποιητικά τι είναι Επιστημονική Φαντασία.

Αυτό συμβαίνει γιατί η ΕΦ δεν είναι κλειστό είδος γραφής αλλά ‘μια Πρωτεϊκή μορφή λογοτεχνίας. Δεν υπάρχει συγγραφέας που να έχει γράψει ΕΦ σε όλες τις μορφές της, γιατί αυτό θα απαιτούσε να έχει όλη την γνώση και όλες τις δεξιότητες της ανθρωπότητας από την εποχή του Αυστραλοπίθηκου και αυτό είναι υπεράνθρωπο (Φρέντερικ Πολ [frederick pohl])’.

Συνεχώς όμως παρουσιάζονται νέα ταλέντα που γράφουν διηγήματα (ή σενάρια ταινιών ή εικονογραφημένων ιστοριών) με διαφορετικό δικό τους ύφος, καθιστώντας τους προηγούμενους ορισμούς ανακριβείς. Στα διηγήματά τους περιγράφουν θαυμαστές ή τρομακτικές επινοήσεις και καταστάσεις και μερικά από τα περιγραφέντα, ενώ ήσαν την εποχή που γράφτηκαν προϊόντα φαντασίας, σήμερα είναι μέρος της πραγματικότητας που μας περιβάλλει.

Παίζοντας με τις λέξεις θα μπορούσαμε να πούμε ότι ΕΦ γράφει

• ο επιστήμονας όταν αφηγείται καταστάσεις εφαπτομενικές με την επιστήμη του, (που δεν μπορούν να έχουν μορφή τεκμηριωμένης επιστημονικής ανακοίνωσης), ή
• ο συγγραφέας που περιγράφει έναν φανταστικό επιστήμονα, (που παρουσιάζει επιστημονικές τάχα εξελίξεις), σε έναν φανταστικό κόσμο.

Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν «firemen», όρος που μεταφράζεται στην Ελληνική ως «πυροσβέστες», αλλά δεν σβήνουν τις φωτιές! Καίνε τα βιβλία μαζί με τους αναγνώστες τους! Θα τους πούμε «πυρανάπτες». Ο πυρανάπτης Μόνταγκ, (που τόλμησε να διαβάσει βιβλία), περνώντας από διάφορα σπίτια ενώ καταδιώκεται από τις αρχές, παρακολουθεί στην τηλεόραση την καταδίωξη του εαυτού του.

«Ο μηχανικός ανιχνευτής προσγειώνεται τώρα με το ελικόπτερο, στο μέρος του καμένου σπιτιού... Πρέπει να μυρίσει τη μυρωδιά του Μόνταγκ...»

Κι εκεί πάνω στη μικρή οθόνη παρουσιάστηκε το καμένο σπίτι, και το πλήθος που περίμενε γύρω του και κάτι που κατέβαινε σκεπασμένο με ένα μεγάλο σεντόνι, απ’ τον ουρανό, φτερουγίζοντας, ήταν το ελικόπτερο με τον ανιχνευτή που φάνταζε σαν κάποιο αλλόκοτο, παράξενο λουλούδι.

Έτσι λοιπόν παίζουν το παιχνίδι τους, σκέφτηκε ο Μόνταγκ. Η παράσταση του τσίρκου πρέπει να συνεχιστεί, ακόμα κι αν αρχίσει ο πόλεμος σε μια ώρα...

Κοίταξε τη σκηνή, μαγεμένος, χωρίς να θέλει να κουνηθεί. Του φαινόταν τόσο μακριά, σαν να μην ήταν κάτι, κάποιο μέρος της ζωής του. Ήταν ένα θεατρικό έργο, ξεχωριστό, θαυμάσιο να το βλέπεις όχι χωρίς παράξενη ευχαρίστηση. Όλα αυτά είναι για μένα, όλα αυτά γίνονται για μένα. Θεέ μου.

Αν ήθελε, θα μπορούσε να αργοπορήσει εδώ μέσα, στη ζεστασιά και στις ανέσεις του, και να παρακολουθήσει αυτό το κυνηγητό σ’ όλες τις γρήγορες φάσεις του, μέσα στα δρομάκια, απ’ άκρη σ’ άκρη των δρόμων, πάνω σε άδειες λεωφόρους, στα οικόπεδα και γήπεδα που θα διέσχιζε...

Ύστερα, αν ήθελε, ο Μόνταγκ θα μπορούσε να σηκωθεί, να προχωρήσει προς το παράθυρο, κρατώντας και τα μάτια του πάνω στην οθόνη της τηλεόρασης, να ανοίξει το παράθυρο, να γείρει έξω, να ξανακοιτάξει πίσω και να δει μέσα στην τηλεόραση τον εαυτό του να περιγράφεται με δραματικές εκφράσεις, να σταθεί εκεί πέρα, ζωγραφισμένος με τη λαμπερή μικρή οθόνη της τηλεόρασης από έξω που θα είχε πέσει, σαν ένα δραματικό έργο που πρέπει να παρατηρήσεις αντικειμενικά, ξέροντας πως στα άλλα «σαλόνια» φαινόταν τόσο μεγάλος όσο και στη ζωή, γεμάτος χρώμα, με τέλειες όλες τις διαστάσεις.

Ο Μόνταγκ διαφεύγει, πέφτοντας στο ποτάμι, αλλά το θέαμα δεν μπορεί να τελειώσει έτσι άδοξα, ούτε είναι δυνατόν να διατηρήσει την ακροαματικότητά του ολόκληρη τη νύχτα. Κι έτσι...Το κυνήγι εξακολουθεί. Αν και με άλλον τρόπο. Μια φωνή ξεφώνιζε:

«Το κυνήγι συνεχίζεται στα βορινά τμήματα της πόλης! Η αστυνομία με τα ελικόπτερά της συγκεντρώνεται τώρα στην 87^η λεωφόρο και στο Άλσος του Ελμ.»

Ο Γκραίιντζερ του έγνεψε.

«Κοίτα, από τώρα αρχίζει η απάτη. Εσύ τους έδιωξες από το ποτάμι μακριά. Δεν μπορούν να το παραδεχτούν. Ξέρουν πως μπορούν να κρατήσουν το ακροατήριό τους μόνο για λίγο ακόμα. Η παράσταση πρέπει να έχει το στιγμιαίο τέλος της, το φίνις, γρήγορα! Αν άρχιζαν να ψάχνουν όλο το καταραμένο αυτό ποτάμι, θα μπορούσε να τους πάρει όλη τη νύχτα. Έτσι έψαξαν και βρήκαν κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο για να τελειώσουν τα πράγματα με πάταγο. Κοίταξε εκεί. Θα πιάσουν τον Μόνταγκ μέσα στα επόμενα πέντε λεπτά.»

Πράγματι, μέσα στα χρονικά πλαίσια της εκπομπής και χάριν της τηλεθέασης, αντί για τον Μόνταγκ, οι αστυνομικοί σκοτώνουν κάποιον άλλον.

Ποιο είναι το πιο εντυπωσιακό; Ότι το βιβλίο έχει γραφτεί το 1951...

Διαφάνεια 5: Γεωστατικοί τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι

Αφηγείται ο Κλαρκ:

Στα 1945, ενώ υπηρετούσα σαν αξιωματικός της Βασιλικής Αεροπορίας στα ραντάρ, είχα την μοναδική πρωτότυπη ιδέα της ζωής μου. Δώδεκα χρόνια προτού ο πρώτος Σπούτνικ αρχίσει να μεταδίδει τα μπιπ του, μου πέρασε απ’ το νου ότι οι τεχνητοί δορυφόροι θα ήταν ιδανική θέση για έναν τηλεοπτικό αναμεταδότη, μια και ένας σταθμός σε ύψος αρκετών χιλιάδων μιλίων θα μπορούσε να μεταδίδει στην μισή υδρόγειο. Έγραψα ένα άρθρο γι’ αυτή μου την ιδέα, μια βδομάδα μετά την Χιροσίμα, προτείνοντας ένα δίκτυο δορυφόρων αναμετάδοσης σε ύψος είκοσι δύο χιλιάδων μιλίων πάνω απ’ τον Ισημερινό - σε αυτό το ύψος, θα χρειάζονταν ακριβώς μια μέρα για μια πλήρη περιφορά τους, κι έτσι θα έμεναν σταθεροί πάνω από το ίδιο σημείο της επιφάνειας της Γης.

Από την εποχή εκείνη μέχρι σήμερα έχουν σταλεί σε τροχιά περισσότεροι από 5000 τεχνητοί δορυφόροι (η ζωή τους είναι περιορισμένη σε πέντε – δέκα χρόνια, μετά πέφτουν). Η τροχιά σε ύψος 36000 χιλιομέτρων, ονομάζεται τροχιά Κλαρκ.

Η συγκεκριμένη δημοσίευση, που έδειχνε πόσο καλά αντιλαμβανόταν ο Κλαρκ τις συνέπειες του νόμου της βαρύτητας, δεν ήταν διήγημα, αλλά ο Κλαρκ, μετά την δημοσίευση αυτή, έγινε ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς διηγημάτων Ε.Φ..

Διαφάνεια 6: Διαστημικός Σταθμός

... Σε λίγα λεπτά ο Φλόυντ αντίκρισε για πρώτη φορά τον σταθμό no.1. Η τεράστια ρόδα που είχε διάμετρο τριακόσια μέτρα, λαμποκοπούσε στον ήλιο. Δεν απείχε παρά λίγα μίλια μόνο...

Η Γη παρουσιάστηκε μόλις το Ωρίων ΙΙΙ έφθασε στο σταθμό. Τώρα βρισκόταν σε απόσταση 200 μιλίων κι ο Φλόυντ ανακάλυψε ένα μεγάλο τμήμα της Αφρικής και του Ατλαντικού ωκεανού. Ανάμεσα από τις μάζες των σύννεφων κατόρθωσε να εντοπίσει την γαλαζοπράσινη γραμμή της παραλίας της Γκάνα.

Μ’ ανοιχτούς τους βραχίονες πρόσδεσης ο κεντρικός άξονας του σταθμού έκλεινε αργά προς το μέρος τους. Αντίθετα το υπόλοιπο μέρος από ολόκληρο το συγκρότημα δεν περιστρεφόταν ή μάλλον γύριζε προς την αντίθετη κατεύθυνση με ταχύτητα που ισοφάριζε την κίνηση του σταθμού. Έτσι τα σκάφη μπορούσαν να προσεγγίσουν το ένα το άλλο για να αποβιβάσουν ταξιδιώτες και υλικά χωρίς να κινδυνεύουν να παρασυρθούν από την περιστροφή.

Το διαστημόπλοιο προσέκρουσε ελαφρά στον σταθμό και κατόπιν τον πλεύρισε. Ακούστηκαν μεταλλικοί θόρυβοι απ’ έξω και τριξίματα και κατόπι ένα σύντομο σφύριγμα όταν η πίεση έγινε ίση και στις δυο ατμόσφαιρες. Μερικά δευτερόλεπτα αργότερα άνοιξε ο θάλαμος και στην καμπίνα μπήκε ένας άντρας...

Διαστημικοί σταθμοί υπάρχουν βέβαια από πολλά χρόνια σε χρήση, αλλά δεν μοιάζουν και πολύ με το διαστημικό σταθμό του Κλαρκ, όπου, εκτός από το ό,τι μοιάζει λίγο με κέντρο διερχομένων, υπάρχουν ακόμα και καταστήματα που πουλάνε σουβενίρ. Το όνομα της PANAM, της ΠανΑμερικανικής αεροπορικής εταιρείας που φιγουράρει στα διαστημόπλοια δεν χρησιμοποιείται πιά. Η PANAM κήρυξε πτώχευση τον Δεκέμβρη του 1991.

Διαφάνεια 7: Κλώνοι

Ρον Γκουλάρ: Ο Κονρουά και οι κόπιες του

(Ανθολογία επιστημονικής φαντασίας, σελ. 184-185, εκδ. Κάκτος 1978)

Τα αντίγραφα του Κονρουά δημιουργούνται με προβολή της σκέψης του.

Ο Κονρουά άνοιξε τον ολόλευκο φάκελο και έβγαλε ένα γράμμα και μια επιταγή.

Το γράμμα έγραφε: «Αγαπητέ κύριε Κονρουά. Η σειρά ‘Διηγήματα Κονρουά’ δέχονται με χαρά την νουβέλα σας ‘Ο Αόρατος Κονρουά’. Σας εσωκλείουμε μια επιταγή για 1000 κονρουά. Υμέτερος, Τεντ Κονρουά.»

«Ένα από τα καλύτερα κομμάτια μου», μουρμούρισε ο Κονρουά.

‘Ένα κλάξον ακούστηκε απ’ έξω. Ο Κονρουά έβαλε ένα καπέλο κόκκινο με πράσινο φτερό. Πήρε ένα καλάθι από την κουζίνα και βγήλε βιαστικά από την πίσω πόρτα.

«Γειά σας, παιδιά», είπε με εγκαρδιότητα.

«Γειά σου», απάντησαν το ίδιο εγκάρδια οι έξη άντρες που ήταν καθισμένοι στο πελώριο αυτοκίνητο. Όλοι τους μοιάζανε σαν δίδυμοι αδελφοί, ολόιδιοι ο Κονρουά. Βγάλανε τα πράσινα καπέλα τους με το κόκκινο φτερό για να τον χαιρετίσουν.

Ο Κονρουά κάθησε πίσω.

«Εμπρός πάμε.»

 

«Τί θα κάνουμε τώρα;» ρώτησε ο Κονρουά κατεβάζοντας την τελευταία μπουκιά από τα σάντουιτς που είχε αρχίσει.

«Να παίξουμε μπέηζ – μπωλ;» ρώτησε κάποιος.

«Δεν είμαστε αρκετοί. Χρειάζονται εννιά για μια ομάδα», είπε ο Κονρουά.

«Ω, αυτό δεν έχει σημασία.» Ο Κονρουά χτύπησε τα χέρια του. Έντεκα άντρες με μπλε σπορ σακάκια και γκρίζα παντελόνια βγήκαν από το γειτονικό δάσος κουβαλώντας σύνεργα του μπέηζ – μπωλ.

Η ομάδα του Κονρουά κέρδισε την παρτίδα με 97 βαθμούς εναντίον 3.

«Έτσι είναι η ζωή, Τεντ», είπε ο Κονρουά χτυπώντας στην πλάτη τον αντίπαλό του.

«Ω, δεν με νοιάζει, Τεντ», απάντησε ο χαμένος με ένα χαμόγελο.



Νικολάι Μπλόχιν: Αντίγραφα
(Ο Τελευταίος Πόλεμος, σελ. 63-64, εκδ. Σύγχρονη εποχή, 1986)

«Λοιπόν, αγαπητοί συνάδελφοι, νομίζω πως είναι ομόφωνη η γνώμη ότι η μόνη διέξοδος είναι η κλωνική μετάπλαση του ασθενούς Ζουράβιν.»

«Βαλεντίν Πετρόβιτς, δεν επρόκειτο για ομόφωνη απόφαση.»

«Παρακαλείσθε να μη με διακόπτετε, Μαρία Φιοντόροβνα. Αφήστε με να τελειώσω. Ωραία. Ας το βάλουμε ως εξής: Οι πιο πολλοί από μας συμφωνούν ότι η εγχείρηση είναι αναγκαία. Για την αποφυγή λαθών, αποφασίστηκε παράλληλη παρακέντηση με μικρή καθυστέρηση σ’ ένα τεχνητό αντίστοιχο.»

«Παράξενη λέξη αυτό το ‘αντίστοιχο’. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι θα πειραματιστούμε πάνω σε ζωντανά ανθρώπινα όντα.»

«Ένα τεχνητό αντίγραφο ανθρωπίνου όντος.»

«Από φυσική άποψη, όμως, θα είναι ίδιος ο ασθενής Ζουράβιν.»

«Από φυσική άποψη ναι, αλλά από τυπική όχι. Δεν καταλαβαίνετε, Μαρία Φιοντόροβνα, ότι δεν μπορούμε να εγγυηθούμε επιτυχή εγχείρηση χωρίς αυτήν την ... την απομίμηση; Θα μπορούσαμε να σκοτώσουμε τον ασθενή Ζουράβιν.»

«Επιτρέψτε μου να επαναλάβω την ερώτησή μου: Αν και οι δύο παρακεντήσεις επιτύχουν, τί θα κάνουμε ... με τον άλλον;»

«Δεν μπορώ να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. Το μόνο που ξέρω είναι ότι πρέπει να κάνουμε ένα αντίγραφο, αν θέλουμε να θεραπεύσουμε τον Ζουράβιν.»



Άρθουρ Κλαρκ: Η Αυτοκρατορία της Γης
(εκδ. Κάκτος, 1976?)

Η υπόθεση του βιβλίου εξελίσσεται σε αρκετά μελλοντικό χρόνο, αλλά υπάρχει μια αναφορά στη σημερινή εποχή:

Στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, η επιστήμη είχε καταφέρει να κάνει πραγματικότητα την «ανθρώπινη αναπαραγωγή δια του αποκλονισμού», δηλαδή την δημιουργία πιστών αντιγράφων μιας άλλης προσωπικότητας απ’ οποιοδήποτε κύτταρο του ανθρώπινου σώματος με εξαίρεση τα γενετικά κύτταρα. Ωστόσο, ακόμα κι όταν τελειοποιήθηκε η τεχνολογία, κάτι τέτοιο δεν γνώρισε ποτέ πλατιά διάδοση, εν μέρει λόγω των ηθικών ενδοιασμών, και εν μέρει επειδή ελάχιστα περιστατικά θα μπορούσαν να την δικαιολογήσουν.

Διαφάνεια 8: Ρομπότ από μέταλλο

Η γνωστή σε όλους μας λέξη robot (ρομπότ = τεχνητός εργάτης) οφείλεται στον Κάρελ Τσάπεκ. Προέρχεται από την τσέχικη rabota (ραμπότα = αναγκαστική εργασία), που προέρχεται από την γερμανική λέξη arbeit (αρμπάιτ = εργασία).  Την χρησιμοποιούμε για κατασκευές από μέταλλο, που διαθέτουν νοημοσύνη και ελευθερία κινήσεων. Στο θεατρικό έργο του Τσάπεκ οι τεχνητοί εργάτες είναι μάλλον ‘Ανδροειδή (androids)’ γιατί δεν είναι εξωτερικά φτιαγμένοι από μέταλλο.

Πρέπει να σημειώσουμε πάντως ότι τα ρομπότ από μέταλλο είναι σήμερα μηχανήματα με υψηλό βαθμό εξειδίκευσης και μπορούν να βοηθούν στα εργοστάσια σε γραμμή παραγωγής, ή σε λεπτές διαδικασίες που απαιτούν πολύ καλό συγχρονισμό και σταθερότητα. Υπάρχουν ρομπότ ταχυδρομικοί διαλογείς, που αναγνωρίζουν τα αναγραφόμενα στους φακέλους και τοποθετούν με υπεράνθρωπη ταχύτητα τις επιστολές στις αντίστοιχες θυρίδες. Υπάρχουν και ρομπότ σκυλάκια aibo (της sony), που είναι μάλλον ακριβά παιχνίδια. Δεν διαθέτουν πρωτοβουλία και ανθρώπινη σκέψη με την έννοια που έχουμε δει σε παλιά βιβλία και ταινίες επιστημονικής φαντασίας, (π.χ. Ο Διακοσάχρονος Άνθρωπος (the bicentennial man) του Ασίμωφ)..

Στην Ιλιάδα συναντάμε τον Ήφαιστο με τις χρυσές βάγιες:

Έτσι της είπε (ο Ήφαιστος) κι εσηκώθηκε απ’ το αμόνι, λαχανιασμένος ακόμη και χωλαίνοντας, καθώς τ’ αδύναμα πόδια του σαλεύανε κάτω απ’ το πελώριο σώμα του. Τράβηξε τα φυσερά μακριά απ’ τη φωτιά, μάζεψε όλα τα σύνεργα, που μεταχειρίζονταν, μέσ’ σε μια λάρνακα αργυρή κι έπειτα μ’ ένα σφουγγάρι καθάρισε το πρόσωπό του, τα δυο του χέρια, τον στιβαρό λαιμό και τα λάσια στήθη του, φόρεσε τον χιτώνα του, πήρε το χοντρό του σκήπτρο, και βγήκε κουτσαίνοντας από τη θύρα. Δυο θεραπαινίδες έτρεχαν κοντά του, βαστώντας τον αφέντη τους, χρυσές, αλλά έμοιαζαν με ζωντανές παρθένες, γιατ’ είχαν και φωνή και νου και σθένος μέσ’ στα στήθια και, χάρη στους αθάνατους θεούς, ήξεραν ακόμα και να εργάζονται. Αυτές λοιπόν ετρέξανε να υποβαστάξουν τον άρχοντά τους, κι έτσι αυτός τρεκλίζοντας έφτασε κοντά στην Θέτιδα και κάθισε σε ολόλαμπρο θρόνο και τότε, σφίγγοντας το χέρι της, την προσεφώνησε και της είπε...

Στη Οδύσσεια ο Οδυσσέας φθάνει στο παλάτι του Αλκίνοου και της Αρήτης:

Δυο αργυρόχρυσοι σκύλοι, δώρο περίτεχνο του Ηφαίστου, έστεκαν δεξιά και αριστερά για να φυλάνε την θύρα των ανακτόρων, αθάνατοι κι αγέραστοι για πάντα.

Άλλες αυτόματες κατασκευές του θεού αυτού ήσαν ο ‘Τάλως’ φρουρός της Κρήτης, η ‘πολυθρόνα-παγίδα’ για όποιον καθόταν πάνω της, και τα ‘τρίποδα-τραπέζια’ που μεταφέρονταν μόνα τους, ό,που είχαν συνέλευση οι θεοί.

Εδώ θυμηθείτε τον μικρόσωμο Γουίλοου (willow), στην ομώνυμη ταινία, που αγωνίζεται ενάντια σε ένα πολύ επιθετικό δοχείο με τέσσερα πόδια (στην σκηνή που συγκρούεται η καλή με την κακή μάγισσα).

Διαφάνεια 9: Ηλεκτρονικά Εμφυτεύματα

«Θέλεις να πεις», είπε ξαφνιασμένος ο Στόρμγκρεν, «ότι ήξερες από την πρώτη στιγμή πού βρισκόμουν; Αν το σκεπτόμουν...»

«Μη βιάζεσαι τόσο», απάντησε ο Καρέλλεν, «τουλάχιστον, άφησέ με να τελειώσω την διήγησή μου».

«Πολύ καλά», είπε σκυθρωπός ο Στόρμγκρεν. «Ακούω». Είχε αρχίσει να υποπτεύεται ότι δεν είχε παίξει παρά το ρόλο του δολώματος σε μια πολύ καλά στημένη παγίδα.

«Είχα έναν – ίσως η λέξη ‘τροχιοδείκτης’ είναι η καλλίτερη λέξη γι’ αυτό – πάνω σου από καιρό», άρχισε ο Καρέλλεν. «Αν και οι φίλοι σου είχαν δίκιο όταν έλεγαν ότι δεν μπορούσα να σε ακολουθήσω κάτω από τη γη, μπόρεσα έτσι να παρακολουθήσω τα ίχνη σου μέχρι που σε έφεραν στο ορυχείο. Αυτή η μεταφορά που έγινε στο τούνελ ήταν έξυπνη, αλλά όταν το πρώτο αυτοκίνητο έπαψε να αντιδρά προδόθηκε το σχέδιό τους και σύντομα ξαναβρήκα τα ίχνη σου. Μετά ήταν πια ζήτημα αναμονής. Ήξερα ότι μόλις βεβαιώνονταν ότι σε έχασα, οι αρχηγοί τους θα έρχονταν εκεί και έτσι θα μπορούσα να τους πιάσω όλους».

«Κι όμως τώρα τους άφησες να φύγουν».

Το τσιπάκι της εταιρείας verichip είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από έναν κόκκο ρυζιού και εκπέμπει σήμα, το οποίο λαμβάνεται από έναν ειδικό σαρωτή σε απόσταση. Το τσιπ θα διατεθεί στην αγορά ως ιατρική συσκευή, η οποία θα επιτρέπει στο νοσοκομειακό προσωπικό να σαρώνει απλώς το σώμα ενός ασθενούς στην εντατική για να αποκτήσει το ιατρικό του ιστορικό. Η εγχείρηση για την εισαγωγή του τσιπ στο σώμα είναι απλή. Χρειάζονται μόνο μερικά δευτερόλεπτα, γίνεται με ένεση και τοπική αναισθησία. Ήδη έχει τοποθετηθεί εθελοντικά στα μέλη της οικογένειας Τζέικομπς. (ΕΘΝΟΣ, 05/01/2003)

Το τσιπ είναι χρησιμότερο σε περιπτώσεις παρακολούθησης ατόμων, εξιχνίασης απαγωγών, καταγραφής της φυσικής παρουσίας κάποιου στον τόπο ενός εγκλήματος και η αστυνομία το βλέπει σίγουρα με ενδιαφέρον. Έχει αναφερθεί και η τοποθέτηση σε ζώα, κατοικίδια ή εκτρεφόμενα, για να εντοπίζονται εύκολα και γρήγορα.

Ενδιαφέρουσα επίσης είναι η περίπτωση της χρήσης ηλεκτρονικού εμφυτεύματος για αλλαγή συμπεριφοράς, που εμφανίζεται στην ταινία και στο βιβλίο «the terminal man», ένα έργο των αρχών της δεκαετίας του ’70. Εκεί ο ‘ασθενής’ μετά από κάποιο ατύχημα αρχίζει και παρουσιάζει βίαιη συμπεριφορά. Προτείνουν λοιπόν τότε μια πειραματική θεραπεία με ένα ηλεκτρονικό εμφύτευμα το οποίο θα ενεργοποιείται όταν κάποιοι δείκτες ξεπερνούν ένα προκαθορισμένο όριο και θα αντιμετωπίζουν την κατάσταση ανάλογα...

Διαφάνεια 10: Πρόβλεψη Αποτυχημένη : Εφευρέσεις ή καταστάσεις που είχαν περιγραφεί σε βιβλία ή ταινίες για το κοντινό μέλλον δεν έχουν ακόμη συμβεί (ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε)

Διαφάνεια 11: Βάση στη Σελήνη

Βάσεις στη Σελήνη είχαν περιγραφεί από πολλούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Φαινόταν σαν το αμέσως επόμενο βήμα μετά τις επανδρωμένες πτήσεις στη Σελήνη και τους διαστημικούς σταθμούς.

Στη διαφάνεια η Σεληνοβάση Άλφα.

...Η βάση του Κλάβιου αποτελούσε κλειστό σύστημα, ένα είδος Γης σε μικρογραφία, στην οποία διατηρούνταν μόνιμα όλες οι γήινες αρχές της ζωής. Η ατμόσφαιρα μέσα σε μια τεράστια κυκλική "σέρα", που την είχαν κατασκευάσει κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, ήταν αρκετά καθαρή. Τη νύχτα, κάτω από το φως από λυχνίες πυρακτώσεως και την ημέρα με το φιλτραρισμένο ηλιακό φως, αναπτύσσονταν πολλά τετραγωνικά μέτρα πράσινα φυτώρια μέσα σε ένα υγρό και ζεστό περιβάλλον...

...Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ειδών διατροφής το εξασφάλιζαν με χημικές διαδικασίες καθώς και με την επεξεργασία φυκιών...

... Οι 1100 άντρες και οι 600 γυναίκες που αποτελούσαν το προσωπικό της βάσης ήταν όλοι επιστήμονες και τεχνικοί με ανώτατη εκπαίδευση...

...Και το στάνταρ διαμέρισμα για ένα άτομο ήταν προς το παρόν ένα δωμάτιο 3x2 και 1,50μ. ύψος. Θύμιζε δωμάτιο μοτέλ διακοσμημένο με γούστο: πτυσσόμενο κρεβάτι, τέλεξ, σειρά ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων υψηλής πιστότητας και οπτικό τηλέφωνο...(Μαντεύει οπτικό τηλέφωνο, καμιά νύξη για υπολογιστή)

..."Καλώς ορίσατε στη βάση του Κλάβιου"

Όμιλος Αστροναυτικών Ερευνών των Ηνωμένων Πολιτειών, 1994

Διαφάνεια 12: Βάση στη Σελήνη

Αγαπημένο θέμα όλων σχεδόν των συγγραφέων Ε.Φ. είναι κάποια καταστροφή στη Γη.

Διαφάνεια 13: Ολική ή μερική καταστροφή της Γης από πόλεμο ή εισβολή

Ένας παγκόσμιος πόλεμος ή μια εισβολή ‘κακών’ εξωγήινων είναι συνηθισμένη αιτίας καταστροφής.

Ξαφνικά, ο Ειρηνικός Ωκεανός, σε ένα γιγαντιαίο ημικύκλιο που ήταν σαν τόξο πάνω από την Ασιατική ακτή, μέσα από τον Βερίγγειο πορθμό, και προς τα κάτω ακολουθώντας την δυτική ακτή της Αμερικής, φαινόταν να ανασηκώνεται σε μια τιτάνια κορυφογραμμή. Τερατώδη νέφη ραδιενεργού ατμού ξεπετάχτηκαν σαν να είχαν εκραγεί ταυτόχρονα όλα τα ηφαίστεια του μεγάλου δακτυλίου του Ειρηνικού, σαν να ξεχύνονταν τα λιωμένα σπλάχνα της γης, βαθιά κάτω από τον ωκεανό, στο μεγάλο ρήγμα που περιβάλλει τον Ειρηνικό, σαν να...

«Κύριε!» ψιθύρισε ο Ορτέγκα. «Το ρήγμα του Ειρηνικού! Ρίχνουν υποβρύχιες βόμβες στο ρήγμα!»

Όπως τα νέφη του ατμού ανέβαιναν σαν ένα δάσος από φαρμακερά μανιτάρια μέσα στη στρατόσφαιρα, όλη η Αμερικανική ακτή του Ειρηνικού φάνηκε να τρέμει, να σαλεύει σαν ένα μεγάλο θηρίο που ξυπνά από αιώνιο ύπνο. Ολόκληρο το ρήγμα του Ειρηνικού μετατοπιζόταν.

Με ήρεμη και φρικτή μεγαλοπρέπεια, οι ακτές του Ειρηνικού, μέχρι τις πλαγιές των Βραχωδών Ορέων και των Άνδεων, άρχισαν να γλιστράνε κάτω από τα αχνιστά νερά του ωκεανού.

Και από την άλλη μεριά της τεράστιας θάλασσας, τα νησιά της Ιαπωνίας άρχισαν να σπάνε και να γκρεμίζονται στα βάθη. Η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες, η Μαλαϊκή χερσόνησος γλίστρησαν κάτω από τον Ειρηνικό. Κάθε ηφαιστειογενές νησί του τεράστιου Ειρηνικού εξερράγη με ποταμούς λάβας που έκαναν τον ήδη βασανισμένο ωκεανό να βράσει με νέα νέφη ατμών.

Ολόκληρη η λεκάνη του Ειρηνικού είχε γίνει μια κόλαση κατολισθήσεων, ρέουσας λάβας και σεισμικού χάους, σκεπασμένη από παντού με νέφη κυματιστού ατμού.

Ο στόλος των Ντουγκλαάρι έριξε ακόμη δυο ριπές σε αντίθετες διευθύνσεις, στους πόλους. Οι πάγοι των πόλων εξατμίστηκαν σε μεγάλα ραδιενεργά σύννεφα, όταν χιλιάδες χιλιάδων μεγατόνων θερμοπυρηνικές εκρήξεις τους χτύπησαν σε μερικά λεπτά.

Ο στόλος των Ντουγκλαάρι έκανε τέσσερις περιστροφές γύρω από τους ατμούς, τα ηφαίστεια και τα σειόμενα εδάφη, που κάποτε ήτανε η Γη, εξετάζοντας το τερατώδες έργο των χεριών τους.

Τότε άρχισαν να ρίχνουν πυραύλους ξανά, χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες, κατά κύματα.

Αυτοί οι πύραυλοι δεν έφθασαν ποτέ στην ταλαιπωρημένη επιφάνεια της Γης. Αντίθετα, εξερράγησαν σε διάφορα επίπεδα της ατμόσφαιρας, ελευθερώνοντας δεκάδες χιλιάδων τεράστια νέφη θανάσιμων ραδιενεργών στοιχείων: νάτριο, κοβάλτιο, άνθρακα-14. Ραδιενεργά στοιχεία με ημιζωές δεκαετιών, αιώνων, χιλιετιών, εξαπλώνονταν σε όλη την Γήινη ατμόσφαιρα, μιγνυόμενα με τον υπερθερμασμένο ατμό που κάλυπτε τα πάντα.

Διαφάνεια 14: Ολική ή μερική καταστροφή της Γης από φυσική καταστροφή

Δεύτερη αγαπημένη αιτία βιβλίων και ταινιών η φυσική καταστροφή, με μια εμμονή σε μετεωρίτες και κομήτες. Δυστυχώς είναι επίκαιρο...

Η εποχή είναι απροσδιόριστη, αλλά σίγουρα μέσα στον 20^ο αιώνα, δεδομένου ότι το βιβλίο εμφανίστηκε το 1977 και αναφέρεται περίπου στην εποχή εκείνη. Πρόκειται για την περίπτωση που ένας μετεωρίτης πέφτει στη Γη και προκαλεί, μεταξύ άλλων, γιγάντια κύματα.

Το κύμα ορμά προς τα έξω από το κέντρο του Κόλπου του Μεξικού, κινούμενο με 760 μίλια την ώρα. Όταν φτάνει στα ρηχά κατά μήκος των ακτών του Τέξας και της Λουιζιάνα, η βάση του κύματος παραπατά. Όλο και περισσότερο νερό ορμά από πίσω και ανεβαίνει ψηλότερα μέχρι που ένα πανύψηλο τέρας, με ύψος μισό χιλιόμετρο πέφτει και ανεβαίνει στη στεριά....

...

Τα νερά ανεβαίνουν ψηλά κατά μήκος της δυτικής ακτής της Φλόριντα· μετά τη διαπερνούν μεταφέροντας μαζί τους το αμμώδες χώμα. Πίσω τους αφήνουν σκαμμένα κανάλια, μυριάδες περάσματα από το Κόλπο προς τον Ατλαντικό Ωκεανό. Το Ρεύμα του Κόλπου θα είναι ψυχρότερο και μικρότερο στους αιώνες που θα ακολουθήσουν.<

...

...Το νερό σαρώνει τα χαμηλά εδάφη της νότιας Ινδίας, και μετά, περιορισμένο από το σημείο όπου στενεύει ο Κόλπος της Βεγγάλης, ανακτά πολλή από τη δύναμή του και το ύψος του καθώς σπάει μέσα στα βαλτώδη εδάφη του Μπάνγκλα Ντες. Κινείται συντριπτικά προς το Βορρά μέσα από την Καλκούτα και τη Ντάκα. Τα νερά σταματούν τελικά στη βάση των Ιμαλαΐων, εκεί όπου συναντώνται με τα νερά της πλημμυρισμένης Κοιλάδας του Γάγγη. Όταν τα νερά αποσύρονται, ο Ιερός Γάγγης είναι πνιγμένος από τα πτώματα.

Διαφάνεια 15: Κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού από κάποιο γεγονός

Χωρίς να υπάρχει απαραίτητα μεγάλη φυσική καταστροφή, κάποιο γεγονός (συχνά με τη μορφή αρρώστιας ή κάποιου αιτίου που βλάπτει τους ανθρώπους έχουμε κατάρρευση του πολιτισμού αλλά μέσα στο υπάρχον περιβάλλον).

Χαρακτηριστική περίπτωση το βιβλίο του Τζον Γουΐνταμ, «the day of the triffids».

Εκεί, τα φυτά triffids, τα οποία είναι άγνωστης προέλευσης, αλλά έχουν τη δυνατότητα όταν μεγαλώνουν να κινούνται και να σκοτώνουν, και που έχουν καλλιεργηθεί από τους ανθρώπους ευρύτατα επειδή έχουν βρει μεγάλη χρησιμότητα, μετά από κάποια συγκυρία που προκαλεί την τύφλωση του μεγαλύτερου ποσοστού των ανθρώπων, βρίσκονται ελεύθερα στους δρόμους. Στο βιβλίο ακολουθούμε την περιπέτεια ενός από τους τυχερούς που δεν τυφλώθηκαν και την προσπάθειά του να ξεφύγει από τις πόλεις με τον τυφλό όχλο, από τα επιθετικά φυτά και όλα όσα συνεπάγονται την κατάρρευση του πολιτισμού.

Διαφάνεια 16: Επαφή με εξωγήινα όντα

Ιδιαίτερα αγαπητό θέμα, η επαφή με εξωγήινα όντα, βρίσκεται στο οπλοστάσιο σχεδόν κάθε συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας.

Μια απέραντη σιωπή απλώθηκε πάνω σ’ όλο τον κόσμο για είκοσι δευτερόλεπτα – αν και, μετά, κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ήταν τόσο σύντομη. Ύστερα η σκοτεινιά του μεγάλου ανοίγματος φάνηκε ότι έβγαινε προς τα έξω και ο Καρέλλεν παρουσιάσθηκε στο φως του ήλιου. Το αγόρι καθόταν πάνω στο αριστερό μπράτσο του, το κοριτσάκι στο δεξί. Ήταν και τα δύο τόσο απασχολημένα να παίζουν με τα φτερά του Καρέλλεν, ώστε δεν έδωσαν καμιά σημασία στα πλήθη που παρατηρούσαν.

Ήταν σαν έπαινος στη γνώση της ψυχολογίας που είχαν οι Επικυρίαρχοι και στα χρόνια της προσεκτικής προετοιμασίας, το γεγονός ότι μόνο λιγοστά άτομα λιποθύμησαν. Και, οπωσδήποτε, θα ήταν πολύ λιγότερα τα άτομα σ’ όλο τον κόσμο, που δεν ένοιωσαν τον πανάρχαιο τρόμο να αγγίζει για μια φοβερή στιγμή το μυαλό τους πριν χαθεί για πάντα μπρος στη λογική.

Δεν ήταν λάθος. Οι δερμάτινες φτερούγες, τα μικρά κέρατα, η αγκυλωτή ουρά – όλα αυτά υπήρχαν. Ο πιο τρομερός απ’ όλους τους θρύλους είχε ζωντανέψει μέσα απ’ το μακρινό, άγνωστο παρελθόν. Κι όμως τώρα στεκόταν χαμογελαστός, μέσα στην εβένινη μεγαλοπρέπειά του, με το φως του ήλιου να λάμπει πάνω στο πελώριο κορμί του και με ένα παιδί ανθρώπου, καθισμένο άφοβα και με εμπιστοσύνη στο κάθε μπράτσο του.

Διαφάνεια 17: Αύξηση του όγκου των υπολογιστών – Σκεπτόμενοι Υπολογιστές

Ο πρώτος υπολογιστής που κατατάσσεται στην κατηγορία των ‘σύγχρονων’ ήταν εξαιρετικά μεγάλος. Πρόκειται για τον eniac που κατανάλωνε ενέργεια όσο ένα ηλεκτρικό τραίνο. Παρά το γεγονός ότι η ανακάλυψη του τρανζίστορ, που αντικατέστησε τη λυχνία, ήρθε σχετικά νωρίς και προοιώνισε τη μείωση του όγκου των υπολογιστών, οι εξελίξεις στην πληροφορική ήταν τέτοιες ώστε πολλές φορές δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να τις ακολουθήσουν οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Έτσι, οι περισσότεροι από όσους έγραφαν στη δεκαετία του ’50 και του ’60 θεώρησαν λογικό πως για να αυξηθεί η υπολογιστική δύναμη θα πρέπει να αυξηθεί δραματικά και το μέγεθος των υπολογιστών.

Τελευταία Ερώτηση: (1956 από τον Άιζαακ Ασίμωφ)

... Ο Αλεξάντερ Αντέλ και ο Μπέρτραμ Λούποφ ήταν δυο από τους πιστούς φροντιστές του multivac. Ήξεραν καλύτερα από κάθε ανθρώπινο πλάσμα τί βρισκόταν πίσω από το κρύο, κροταλίζων , λαμπερό πρόσωπο – μίλια επί μιλίων επιφάνειας προσώπου – εκείνου του γιγάντιου υπολογιστή. Είχαν τουλάχιστον μια ασαφή αίσθηση του γενικού σχεδίου των διακοπτών και των κυκλωμάτων που είχαν από καιρό ξεπεράσει το σημείο όπου θα μπορούσε ένας μόνο άνθρωπος να κατανοεί το όλον.

Ο multivac αυτο-οργανωνόταν και αυτο-διορθωνόταν...

Έργα και ημέρες του multivac: (1975)

o multivac δεν είχε πια κάποια έδρα. Ήταν μια παγκόσμια παρουσία δεμένη μαζί με καλώδια, οπτικές ίνες, και μικροκύματα. Είχε έναν εγκέφαλο χωρισμένο σε εκατοντάδες βοηθητικούς αλλά ενεργούσαν σαν ένας...

Παρόλο που βλέπουμε μια υποψία δικτύου, στην πραγματικότητα υπάρχει μια εμμονή στον όρο ‘εγκέφαλος’ και στο μεγάλο μέγεθος του ενός.

Πολύ αγαπημένο θέμα επίσης, στη δεκαετία του ’50 του ’60 αλλά και του ’70 ήταν οι σκεπτόμενοι υπολογιστές, οι οποίοι με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο είχαν αποκτήσει νοημοσύνη, αισθήματα, φόβους και εμμονές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον παρανοϊκό hal στο βιβλίο και στην ταινία 2001.

Διαφάνεια 18: Ρομπότ ανδροειδή φτιαγμένα από μεταλλικό σκελετό και κυτταρικό σώμα – Ποζιτρονικός εγκέφαλος

Τέλος, ενώ έγινε πραγματικότητα η ύπαρξη μεταλλικών ρομπότ, έστω και με διαφορετικές δυνατότητες από αυτές που πρόβλεπε ο Ασίμωφ στα έργα του, η δημιουργία ανδροειδών, δηλαδή πλασμάτων με μεταλλικό σκελετό και κυτταρικό σώμα, τα οποία είδαμε πολλές φορές και σε βιβλία και σε ταινίες δεν έγινε εφικτή...

Εξίσου απίθανη φαίνεται η υλοποίηση του ποζιτρονικού εγκεφάλου αλλά και κάθε είδους εγκεφάλου...

Με εξαίρεση τα ρομπότ του Ασίμωφ πολύ συχνές είναι σε όλες αυτές τις προσπάθειες η εμφάνιση των ρομπότ ως όντων που επιθυμούν να αυτονομηθούν προς βλάβη των ανθρώπων που βρίσκονται στο δρόμο τους.

Διαφάνεια 19: Εξέλιξη απρόβλεπτη

Γεγονότα που δεν είχαν προβλεφθεί (τουλάχιστον από ευρέως γνωστούς συγγραφείς Επιστημονικής Φαντασίας). Μιλάμε πάντοτε για παρελθούσες δεκαετίες και κυρίως από το 1950 μέχρι το 1970 με ’80. Δεν έχει νόημα να συζητάμε για λίγα χρόνια νωρίτερα...

Διαφάνεια 20: Παγκόσμιο Διαδίκτυο

Η έννοια του διαδικτύου, που σημαίνει απλά ένα δίκτυο από δίκτυα δεν ήταν ξένη στους χρήστες υπολογιστών από αρκετά παλιά. Από τη στιγμή που κατασκευάστηκαν οι πρώτοι υπολογιστές, η τεχνολογία επαρκούσε για να επιτρέψει τη σύνδεση και την επικοινωνία τους. Ωστόσο, όπως η δημιουργία του πρώτου υπολογιστή συνδέεται με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έτσι και η έννοια του Διαδικτύου συνδέεται με τα χρόνια της έντασης του ψυχρού πολέμου. Το πρώτο διαδίκτυο ξεκίνησε μέσα στη δεκαετία του ’60 για στρατιωτικούς σκοπούς, το πρώτο e-mail έχει ήδη κλείσει τα 35, μια που στάλθηκε το 1969. Η σύνδεση υπολογιστών σε δίκτυα συνεχιζόταν με γεωμετρικούς ρυθμούς κάθε χρόνο, αλλά η πραγματική διάδοση της χρήσης του διαδικτύου επήλθε με την καθιέρωση των προσωπικών υπολογιστών ως φτηνών εργαλείων εργασίας και διασκέδασης στο ευρύ κοινό και με την εξέλιξη προγραμμάτων (και υλικού) πολυμέσων, που έκαναν εύκολη τη χρήση και των υπολογιστών αλλά και του δικτύου. 

Ενδιαφέρον απόσπασμα, όπου για να βρει ο γήινος Γιάν κάποιες πληροφορίες για τον κόσμο ngs 549672 των επικυρίαρχων ταξιδεύει με όλα τα σούπερ τεχνολογικά μέσα της εποχής και πάει αυτοπροσώπως να αναζητήσει πληροφορίες σε μια βιβλιοθήκη του Λονδίνου. Καμιά νύξη για παγκόσμια δικτύωση.

Κάποιος δημόσιος υπάλληλος με χιούμορ είχε βάλει την Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία στο τελευταίο πάτωμα του πελώριου κτιρίου, μια χειρονομία που τα μέλη του Συμβουλίου την εκτιμούσαν απόλυτα γιατί τους έδινε μια μεγαλειώδη θέα πάνω από τον Τάμεση και σ’ όλο το βόρειο μέρος της πόλεως. Δεν φαινόταν να υπάρχει κανείς στα γραφεία, αλλά ο Γιάν – κρατώντας σφιχτά στο χέρι την ταυτότητα του μέλους, σαν διαβατήριο αν τον ρωτούσαν τί ήθελε – δεν δυσκολεύτηκε να βρει την βιβλιοθήκη.

Χρειάστηκε σχεδόν μια ώρα για να βρει αυτό που ήθελε και να μάθη την χρήση των μεγάλων καταλόγων των άστρων με τα εκατομμύρια περιεχόμενα. Έτρεμε ελαφρά καθώς πλησίαζε στο τέλος της έρευνάς του και χαιρόταν που δεν υπήρχε κανείς εκεί για να δη την νευρικότητά του.

Έβαλε τον κατάλογο μαζί με τους άλλους, και γι’ αρκετή ώρα έμεινε ακίνητος με το βλέμμα καρφωμένο αφηρημένα στον τοίχο που βρισκόταν μπροστά του κι ήταν σκεπασμένος με τόμους.

Εν τούτοις, το 1937, ο Χέρμπερτ Τζορτζ Ουέλς (h. g. wells) είχε γράψει:

«Δεν υπάρχει πρακτικό εμπόδιο στη δημιουργία ενός εύχρηστου καταλόγου όλης της ανθρώπινης γνώσης, των επιτευγμάτων, των εικόνων και των ιδεών, στην κατασκευή, με άλλα λόγια, μιας πλανητικής μνήμης για όλη την ανθρωπότητα. Ίσως μάλιστα να μην είναι απλός κατάλογος, αλλά το ίδιο το πράγμα σε μια άλλη μορφή, που θα μπορεί να προσπελαστεί από οποιοδήποτε σημείο της Γης. Κάτι τέτοιο θα είναι γεγονός τρομακτικής σημασίας, μπορεί να προδιαγράψει μια πραγματική διανοητική ενοποίηση όλης της φυλής μας. Όλη η ανθρώπινη μνήμη θα είναι διαθέσιμη, σε συντομότατο χρόνο, σε κάθε ξεχωριστό άτομο. Και το πιο σημαντικό απ’ όλα: ένα τέτοιο αρχείο δεν κινδυνεύει από καμιά καταστροφή. Θωρακίζεται απόλυτα, καθώς πρόκειται να υπάρξουν ακριβή αντίγραφα στο Περού, στην Κίνα, την Ισλανδία, την Κεντρική Αφρική ή και πουθενά συγκεκριμένα. Θα συγκεντρώνει την οργάνωση του εγκεφάλου ενός ανώτερου θηλαστικού με την αποκεντρωμένη ζωτικότητα της αμοιβάδας.» (Λήμμα από το ram 132).

Διαφάνεια 21: Ηλεκτρονικό Εμπόριο

Δεν φαίνεται να υπάρχει κάπου, τουλάχιστον όπως είπαμε και νωρίτερα, από γνωστούς συγγραφείς των χρυσών δεκαετιών της εξερεύνησης του διαστήματος κάποια νύξη για ηλεκτρονικό εμπόριο. Όσο για μας, τους φίλους της Ε.Φ. και των επιστημονικών περιοδικών, αρκεί να θυμηθούμε πόσο δύσκολη δουλειά ήταν εδώ στην Ελλάδα, μόλις δεκαπέντε χρόνια πριν η συνδρομή σε ένα ξένο περιοδικό ή η αγορά ενός βιβλίου από το εξωτερικό...

Για το πόσο δύσκολο ήταν να φανταστεί κάποιος την έκταση της χρήσης των υπολογιστών στις μέρες μας, αρκεί να παραθέσουμε τη φράση του προέδρου της dec (digital equipment corporation), ο οποίος το 1977 (!) δήλωσε «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να θέλει κάποιος έναν υπολογιστή στο σπίτι του».

Διαφάνεια 22: Παγκοσμιοποιημένη Τρομοκρατία

Στις περισσότερες ιστορίες των προηγούμενων δεκαετιών βλέπουμε μια συνέχιση του ψυχρού πολέμου ή και μια εξέλιξή του σε θερμό. Γεγονότα όπως η επίθεση στους δίδυμους πύργους της Αμερικής δεν ήταν μέσα στο σχέδιο των παλαιότερων συγγραφέων, όμως στην ταινία του 1996 «the long kiss goodnight» με την geena davis περιγράφεται κίνδυνος επίθεσης αράβων τρομοκρατών στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, δηλαδή στους δίδυμους πύργους!.

Διαφάνεια 23: Πολύ μελλοντικά γεγονότα

Εφευρέσεις ή καταστάσεις που αναφέρονται σε πολύ μακρινό μέλλον και δεν έχουμε από την τρέχουσα οπτική μας γωνία τη δυνατότητα να αξιολογήσουμε την πιθανότητα πραγματοποίησής τους.

Διαφάνεια 24: Κινητήρες χωροστρέβλωσης – Θάλαμοι τηλεμεταφοράς –

Κινητήρες χωροστρέβλωσης, με κλασικό παράδειγμα τη σειρά startrek.

Θάλαμοι τηλεμεταφοράς, επίσης από τη σειρά startrek αλλά και από το Άστρο Νετρονίων του Λάρυ Νίβεν:

Παρατηρούσα μαζί με τους άλλους όπως ερχόταν κατά μήκος της αίθουσας, όχι γιατί δεν είχα δει ποτέ έναν κουκλοπαίκτη, αλλά γιατί κάτι όμορφο υπάρχει στον κομψό τρόπο που κινούνται, με εκείνα τα λιγνά πόδια και τις μικροσκοπικές οπλές. Τον παρατηρούσα νά 'ρχεται ίσια προς εμένα, πιό κοντά κι όλο πιό κοντά. Σταμάτησε σε απόσταση δυό πόδια από μένα, με επιθεώρησε και είπε «Είστε ο Μπήοβαλφ Σέφφερ, πρώην αρχιπιλότος των Γραμμών Νακαμούρα.»

Είχε μιά όμορφη γυναικεία κοντράλτο φωνή χωρίς ίχνος ιδιώματος. Τα στόματα του κουκλοπαίκτη δεν είναι μόνο τα πιό ευμετάβλητα όργανα ομιλίας που υπάρχουν, αλλά και τα πιό ευαίσθητα χέρια. Οι γλώσσες είναι διχαλωτές και μυτερές, τα μεγάλα, πλατιά χείλια έχουν μικρά εξογκωματάκια γύρω γύρω σαν δάχτυλα. Φανταστείτε έναν ωρολογοποιό με αίσθηση γεύσεως στ' ακροδάχτυλά του...

Ξερόβηξα. «Μάλιστα.»

Με εξέταζε από δυό μεριές. «Θα ενδιαφερόσασταν για μιά δουλιά με υψηλές αποδοχές;»

«Θα μ' ενθουσίαζε μιά δουλιά με υψηλές αποδοχές».

«Είμαι αυτό που θα λέγατε περιφερειακός πρόεδρος της Γενικής Προϊόντων. Παρακαλώ ελάτε μαζί μου, και θα το συζητήσουμε κάπου αλλού».

Τον ακολούθησα μέσα σ' έναν θάλαμο μετατόπισης. Μάτια με παρακολουθούσαν συνέχεια. Ήταν ενοχλητικό να σε πλευρίζει ένα δικέφαλο τέρας σ' ένα κατάστημα γεμάτο κόσμο. Ίσως ο κουκλοπαίκτης τό 'ξερε. Ίσως με δοκίμαζε να δει πόσο πολύ χρειαζόμουν χρήματα.

Είχα μεγάλη ανάγκη. Είχαν περάσει οχτώ μήνες από την διάλυση των Γραμμών Νακαμούρα. Αρκετό καιρό πρίν απ' αυτό ζούσα πολύ σπάταλα, ξέροντας πως ο καθυστερούμενος μισθός μου θα κάλυπτε τα χρέη μου. Ποτέ δεν είδα εκείνον τον καθυστερούμενο μισθό. Ήταν φοβερή χρεωκοπία αυτή των Γραμμών Νακαμούρα. Ευυπόληπτοι μεσήλικες επιχειρηματίες άρχισαν να φεύγουν από τα παράθυρα των ξενοδοχείων τους χωρίς τις ανυψωτικές τους ζώνες. Εγώ συνέχισα να ξοδεύω. Αν άρχιζα να ζω μετρημένα, οι δανειστές μου θά 'χαν κάνει κάποιο τσεκάρισμα... και θά 'χα καταλήξει στην φυλακή των οφειλετών.

Ο κουκλοπαίκτης πήρε γρήγορα έναν δεκατριψήφιο αριθμό με την γλώσσα του. Μιά στιγμή μετά βρισκόμασταν αλλού. Ο αέρας πετάχτηκε έξω όταν άνοιξα την πόρτα του θαλάμου και κατάπια για να ξεβουλώσω τ' αυτιά μου.

«Είμαστε στην ταράτσα του κτιρίου της Γενικής Προϊόντων». Η πλούσια κοντράλτο φωνή συγκινούσε όλα μου τα νεύρα και έπρεπε να θυμίζω στον εαυτό μου πως μιλούσε ένας ξένος και όχι μιά γοητευτική γυναίκα. «Πρέπει να εξετάσετε το διαστημόπλοιο αυτό ενώ θα συζητούμε το τί θέλουμε από σας».

Διαφάνεια 25: Κατασκευή κόσμων – Πόλεμος των άστρων – Μορφές αθανασίας.

Πολλές και ποικίλες εφευρέσεις, οι περισσότερες για χρήση σε διαστημικά ταξίδια και για αποικισμό ή τη δημιουργία νέων κόσμων ή τη βελτίωση της ανθρώπινης ζωής.

Κατασκευή Κόσμων: Χαρακτηριστικός ο Δακτυλιόκοσμος του Λάρυ Νίβεν, αλλά υπάρχουν και αναφορές στο χιουμοριστικό ‘Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτοστόπ’ του Ντάγκλας Άνταμς.

Πόλεμος των Άστρων από την ομώνυμη σειρά.

Μορφές αθανασίας: Ένα τύπο κυλιόμενης αθανασίας βλέπουμε στην ‘Πόλη και τ’ Άστρα’ του Άρθουρ Κλαρκ.

Διαφάνεια 26: Γεγονότα χωρίς ιστορική καταγραφή

Γεγονότα που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί στο παρελθόν ή να συμβαίνουν και τώρα, για τα οποία όμως δεν έχουμε κάποια στοιχεία που να δείχνουν ότι συνέβησαν.

Διαφάνεια 27: Εξωγήινες οντότητες βοηθούν την ανθρώπινη εξέλιξη

Από το βιβλίο ‘2001 Οδύσσεια του Διαστήματος’,  του Άρθουρ Κλαρκ:

...Ακούστηκε τότε ένας ήχος που δεν θα μπορούσε ποτέ να αναγνωρίσει γιατί κανένας ποτέ δεν τον είχε ξανακούσει σ' ολόκληρη την ιστορία του κόσμου: ο κρότος που κάνει το μέταλλο όταν προσκρούει πάνω στην πέτρα...

...Ακόμη ένας πιθηκάνθρωπος ξύπνησε και επανέλαβε τις ίδιες χειρονομίες. Ήταν πιο νέος και προσαρμοζόταν πιο εύκολα. Τα κατέφερε εκεί που ο γεροντάκος είχε αποτύχει. Κι έτσι για πρώτη φορά ένας κόμπος δέθηκε πάνω στη Γη...

...Έψαξε γύρω του, βρήκε μιαν άλλη πέτρα και την έριξε. Από το μονόλιθο ακούστηκε ένας κρυστάλλινος ήχος.

Στην τέταρτη προσπάθεια δεν αστόχησε πια. Πλησίασε το μαύρο δίσκο κατά μερικά εκατοστόμετρα. Μια σεξουαλική περίπου ευχαρίστηση πλημμύρισε το μυαλό του. Κι έπειτα ο έλεγχος ατόνησε...

...Ο κρύσταλλος τους περίμενε πάλι εκείνη τη νύχτα με τους φωτεινούς του κύκλους και τους ήχους του. Μα το πρόγραμμα ήταν κάπως διαφορετικό αυτή τη φορά. Έδειξε ν' αδιαφορεί για ορισμένους πιθηκανθρώπους και να ενδιαφέρεται μόνο για τα περισσότερο προικισμένα άτομα...

...Τους είχαν δώσει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν πρωτόγονα έστω εργαλεία, με τα οποία ωστόσο θα μπορούσαν να μεταμορφώσουν τον κόσμο και να κυριαρχήσουν.

Διαφάνεια 28: Ανακάλυψη – Αναδημιουργία εξαφανισμένων ειδών

Αναφορές στα βιβλία jurassic park και the lost world.

Διαφάνεια 29: Ταξίδι στο χρόνο – Ταξίδι στο μέλλον – Μετατροπή πλανητών σε κατοικήσιμους (γαιοπλασία) – Μετατροπή του ανθρώπου σε ον κατάλληλο για άλλες συνθήκες (man plus>) – Υπερπληθυσμός και πείνα.

Είναι συχνές οι περιπτώσεις όπου έχουμε κάποιον επιστήμονα ή κάποια συγκυρία που επιτρέπει ταξίδι στο χρόνο γενικότερα ή στο μέλλον πιο συγκεκριμένα, όπως είναι η Μηχανή του Χρόνου του wells.

Συχνά σε τέτοιες ιστορίες, η μηχανή καταστρέφεται ή ο επιστήμονας πεθαίνει ή παγιδεύεται σε κάποιον άλλο τόπο ή χρόνο και έτσι χάνεται η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης της εφεύρεσης. Να ένα σύντομο διήγημα του Φρέντρικ Μπράουν (fredric brown):

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

Ο καθηγητής Τζόουνς επεξεργαζόταν την χρονοθεωρία επί πολλά έτη.

«Και έχω βρει την εξίσωση κλειδί,» είπε στην κόρη του μια μέρα. «Ο χρόνος είναι ένα πεδίο. Αυτή η μηχανή που έφτιαξα μπορεί να χειριστεί, ακόμη και να αναστρέψει, αυτό το πεδίο.»

Πιέζοντας ένα πλήκτρο καθώς μιλούσε, είπε, «Αυτό θα έπρεπε να αναγκάσει τον χρόνο να ρέει ανάστροφα ρέει να χρόνο τον αναγκάσει να έπρεπε θα Αυτό», είπε, μιλούσε καθώς πλήκτρο ένα Πιέζοντας

«.πεδίο το αυτό, αναστρέψει να και ακόμη, χειριστεί να μπορεί έφτιαξα που μηχανή η Αυτή. Πεδίο ένα είναι χρόνος Ο» .μέρα μια του κόρη στην είπε «,κλειδί εξίσωση την βρει έχω Και»

.έτη πολλά επί χρονοθεωρία την επεξεργαζόταν Τζόουνς καθηγητής Ο

ΤΕΛΟΣ ΤΟ

Έχουμε δει σχετικά πρόσφατα το soylent green σ’ αυτή τη Λέσχη...

Διαφάνεια 30: Εναλλακτική ιστορία

Γεγονότα που βασίζονται σε μια διαφορετική ιστορία της ανθρωπότητας, και που είναι από την αρχή γνωστό και στο κοινό και στον συγγραφέα ότι δεν έχουν συμβεί και δεν πρόκειται να συμβούν

Διαφάνεια 31: Συνέχιση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας

Όπου ο Τσαρλς Μπάμπατζ (charles babbage) τελικά κατασκευάζει την Διαφορική Μηχανή, οπότε η Βρετανία γίνεται ικανή να εφαρμόσει ένα δίκτυο εποπτείας του κόσμου και να επικρατήσει ήδη από το 1855. Οι συγγραφείς περιγράφουν πως αυτό αλλάζει τις ιδέες του εικοστού αιώνα.

Ένα πρόγραμμα διάτρητων καρτών αποδεικνύει το θεώρημα του Κουρτ Γκέντελ (kurt gödel) ογδόντα χρόνια νωρίτερα – κάθε γλώσσα αρκετά πολύπλοκη ώστε να περιλαμβάνει πράξεις αριθμητικής περιέχει προτάσεις που είναι αδύνατο να αποδειχθούν ψευδείς ή αληθείς. Έτσι ο γνωστός ποιητής Τζον Κιτς (john keats) εργάζεται στον εναλλακτικό κόσμο στην Βασιλική Εταιρεία Κινητροπισμού, δηλαδή κάνει σπέσιαλ εφέ με υπολογιστές αφού δεν μπορεί να ζήσει φτιάχνοντας ποιήματα.

Διαφάνεια 32: Ο Άξονας κερδίζει το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Αποτελεί ένα από τα αγαπημένα θέματα των ανά των κόσμο συγγραφέων που αγαπούν και κάπως την πολιτική φαντασία. Πολύ γνωστά είναι «Ο Άνθρωπος στο Απόρθητο Κάστρο (the man in the high castle)» του Φίλιπ Ντικ και η ανθολογία «hitler victorious».

Οι Σύμμαχοι έχασαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Γιαπωνέζοι κατέλαβαν την Καλιφόρνια, οι ναζί την Νέα Υόρκη και ο Άξονας επιχειρεί πλέον να κατακτήσει το Διάστημα.

Ένας συγγραφέας κρυμμένος στο «ψηλό του κάστρο» στα Βραχώδη Όρη, γράφει μια νουβέλα για κάποια εναλλακτική πραγματικότητα, στην οποία οι Γερμανοί και οι Γιαπωνέζοι έχουν ηττηθεί.

Διαφάνεια 33: Εναλλακτικός Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Όταν μια φυλή σαυροειδών επιτίθεται στους γήινους ενώ μαίνεται ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι αρχηγοί των κρατών αποφασίζουν να συμφιλιωθούν για να τους αντιμετωπίσουν...

Διαφάνεια 34: Άλλες αυτοκρατορίες εξελίσσονται αντί να καταρρεύσουν και αποκτούν σύγχρονη τεχνολογία.

Διαφάνεια 35: Αταξινόμητες καταστάσεις

Καταστάσεις που δεν ανήκουν σε καμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις – κυρίως αφορά κοινωνικές καταστάσεις και όχι εφευρέσεις ή διαστημικά ταξίδια.

Διαφάνεια 36: Ασφυκτικές Δικτατορίες

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το 1984 του Τζωρτζ Όργουελ.

Η τηλεοθόνη λάβαινε και μετάδιδε ταυτόχρονα. Όποιον ήχο και ν’ άφηνε ο Ουίνστον πέρα από ένα πολύ χαμηλό ψίθυρο, η τηλεοθόνη τον λάβαινε και ακόμη, όσο βρισκόταν μέσα στο οπτικό πεδίο της μετάλλινης πλάκας, τον βλέπανε και τον ακούγανε. Φυσικά, δεν ήτανε τρόπος να μάθεις αν παρακολουθούν μια κίνησή σου ή όχι. Μόνο σκέψεις γίνονταν για το πόσο συχνά ή με ποιο σύστημα η Αστυνομία Σκέψης παρακολουθούσε τους πολίτες. Πιστεύανε ακόμη πως η παρακολούθηση δεν σταματούσε ποτέ. Μπορούσαν να μπουν μέσα στην γραμμή παρακολούθησης του καθενός, όποτε θέλανε. Έπρεπε να ζεις –και ζούσες γιατί η συνήθεια είχε γίνει ένστικτο– ξέροντας ότι κάθε ήχος που έκανες ακουγότανε από αυτούς που έστηναν τ’ αυτί τους, και κάθε κίνηση, εξόν αν ήταν σκοτάδι, εξεταζότανε.

Και παρακάτω:

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΡΗΝΗ,

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΚΛΑΒΙΑ,

Η ΑΓΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ.

Αντίστοιχο είναι το θέμα των απαγορευμένων βιβλίων στο Φαρενάιτ 451, το οποίο αναφέρθηκε και νωρίτερα.

Διαφάνεια 37: Διαχωρισμός Κοινωνιών

Ξεκινώντας από τα παλαιότερα έργα, έχουμε το metropolis του Φριτζ Λανγκ το 1921, το Ζαρντόζ του Τζον Μπούρμαν το 1971, την απόδραση από τη Νέα Υόρκη του Τζον Κάρπεντερ το 1981... και φυσικά πολλά άλλα.

Διαφάνεια 38: Απαγορευμένος έρωτας

Αναφέρουμε τα χαρακτηριστικά παραδείγματα της ταινίας Αλφαβίλ του Ζαν Λυκ Γκοντάρ το 1965 και του thx 1138 του Τζορτζ Λούκας το 1970.

Διαφάνεια 39: Ερωτηματικά...

Σίγουρα δεν είπαμε όλα όσα θα μπορούσαμε και σίγουρα σε κάποια από αυτά που αναφέραμε ως παραδείγματα υπάρχουν και τα αντιπαραδείγματά τους. Ο σκοπός αυτής της παρουσίασης, όπως είπαμε από την αρχή ήταν να γίνει μια συζήτηση και όχι να παρουσιαστούν γνώσεις από έδρας σε μορφή διάλεξης. Ελπίζουμε τώρα να δώσαμε το έναυσμα για περισσότερες σκέψεις και διάβασμα...